Πέμπτη 19 Νοεμβρίου 2015

ΛΟΓΙΚΗ : ΤΟ ΑΠΟΛΛΩΝΙΟ ΦΩΣ (Ο ΘΕΙΟΣ ΛΟΓΟΣ) Μέρος 4.



...Θα μπορούσε να υποστηρίξει κανείς με πολλά ιστορικά τεκμηριωμένα επιχειρήματα πως η λογική βοήθησε αφάνταστα τον άνθρωπο για να απελευθερώσει την σκέψη του από την σύγχηση, τις εκτροπές και τις πλάνες.  Από την εποχή του Αριστοτέλη μέχρι την σύγχρονη εποχή όπου, στον πνευματικό στίβο συνυπάρχουν η ορθολογιστική φιλοσοφική θεώρηση με τον αντικειμενικό χαρακτήρα και η υπαρξιακή σκέψη με την σφραγίδα της υποκειμενικότητας.
Δεν είναι τυχαίο γεγονός ότι στην διακονία της λογικής επιστήμης, συναντούμε ένα πλήθος από μεγάλα φιλοσοφικά αναστήματα, όπως τους Ηράκλειτο, Παρμενίδη, Δημόκριτο, Ζήνωνα, Πρωταγόρα, Πρόδικο, Πλάτωνα, Αριστοτέλη, Ευκλείδη, Στίλπωνα, Αντισθένη, Κράτη, Kant, Descartes, Bacon, Hegel, Mill, κ.α.

Ιδιαίτερα θα πρέπει να υπογραμμίσουμε την χρησιμότητα της λογικής στην φιλοσοφική θεωρία των μαθηματικών. Στην εποχή μας η συνεργασία της λογικής και των μαθηματικών, είχε σαν αποτέλεσμα την ανάπτυξη της  "Συμβολικής Λογικής" και της  "Μαθηματικής Λογικής". Και πάλι μεγάλα φιλοσοφικά αναστήματα έρχονται στο προσκήνιο, όπως οι B.Russel, A.Tarski, L.Wittgenstein, G.Frege, K.Gobel, κ.α. Δεν είναι όμως μικρότερη και η συμβολή της Λογικής στην Κυβερνητική επιστήμη (Cybernetics), καθώς και στη Νομοθετική.

Ανατρέχοντας στην ιστορία της φιλοσοφίας, διαπιστώνουμε την επίδραση που ασκεί η λογική σαν όργανο και μέθοδος στοχασμού και έκφρασης, για τους περισσότερους φιλοσόφους και ιδίως για τους φιλοσόφους του ορθολογισμού (Rationalismus) : Descartes, Malebranche, Spinoza, Wolff, Leibniz. Ο Καρτέσιος στο έργο του  "Λόγος περί της μεθόδου" αλλά και στους έξι  "Μεταφυσικούς Διαλόγους"  χρησιμοποιεί λογικές μεθόδους για την αναζήτηση της αλήθειας. Και τούτο ακριβώς έκανε, στην προσπάθειά του να θεμελιώσει φιλοσοφικά τη νεώτερη Φυσικομαθηματική επιστήμη.
Ο Σπινόζα μας δίνει ένα θαυμάσιο δείγμα φιλοσοφικού και ηθικού οικοδομήματος, που συντελέστηκε με την χρησιμοποίηση όλων των κανόνων της λογικής. Πρόκειται για την περίφημη  "Γεωμετρική " ηθική του.

Στην πνευματική ιστορία των νεότερων χρόνων ο Κάντ είναι μια κορυφαία μορφή και ένα ορόσημο της φιλοσοφίας. Στο έργο λοιπόν του Κάντ  καταφαίνεται σε όλο το πλάτος και το βάθος η χρησιμότητα της λογικής σαν όργανο, για την ανεύρεση και διατύπωση των βασικών θεωριών της φιλοσοφίας του. Με καθαρά λογικές μεθόδους ο Κάντ έφτασε σε πολλά  συμπεράσματα, βρήκε τις κατηγορίες της διάνοιας και τις αρχές της τυπικής ηθικής. Και όπου το όργανο αυτό δεν τον βοηθούσε εκεί δεν δίστσε να επισημάνει το  "εκτός Λόγου" στοιχείο της μεταφυσικής. Και ονομάζει  "Die Paralogismen"  τις "παρά τον Λόγον" έννοιες, που δεν μπορούν να υποβληθούν στην έρευνα με την λογική και δεν μπορούν να αποδειχτούν από την ανθρώπινη φιλοσοφία, θεωρώντας τες σαν  "αιτήματα πίστεως"  και σαν  "ηθικώς δέοντα"  δηλ: α) την ύπαρξη του θεού  β) την αθανασία της ψυχής  γ) την αρχή του κόσμου.

Θερμός θιασώτης της λογικής σκέψης ο Κάντ, δεν αφήνει ευκαιρία να μην διατυπώσει με ζέση την πίστη του στις λογικές μεθόδους επεξεργασίας των φιλοσοφημάτων και την αγάπη του γενικά στη Λογική. Αυτό το πράγμα, το αναγνωρίζει κανείς εκτός από τα μεγάλα έργα του και στα Δοκίμιά του.
Στο υπέροχο δοκίμιο  "Απόκριση στο ερώτημα τι είναι Διαφωτισμός" γράφει: "Διαφωτισμός είναι η έξοδος του ανθρώπου από την ανωριμότητά του για την οποία ο ίδιος είναι υπεύθυνος. Ανωριμότητα είναι η αδυναμία να μεταχειρίζεται κανείς τον νού του χωρίς την καθοδήγηση από έναν άλλο. Είμαστε υπεύθυνοι για αυτή την ανωριμότητα όταν η αιτία της βρίσκεται όχι στην ανεπάρκεια του νού, αλλά στην έλειψη αποφασιστικότητας και θάρρους να μεταχειριστούμε τον νού χωρίς να μας καθοδηγήσει κάποιος άλλος.

"Sapere aude :Τόλμα να μάθεις. Έχε το θάρρος να χρησιμοποιείς τον δικό σου νου. Τούτο είναι το έμβλημα του Διαφωτισμού. Οκνηρία και δειλία είναι τα αίτια που ένα μεγάλο μέρος από τους ανθρώπους ευχαρίστως μένει σε όλη του την ζωή ανώριμο και κηδεμονεύεται από άλλους. Κι ας τους έχει η Φύση ελευθερώσει από την ξένη καθοδήγηση. Είναι τόσο βολικό να είναι κανείς ανώριμος. Έχω ένα βιβλίο που σκέφτεται για εμένα, ένα πνευματικό που έχει συνείδηση για εμένα, έναν γιατρό που κρίνει την δίαιτα για εμένα, κ.ο.κ".

Οι αντιλήψεις αυτές του Κάντ, θυμίζουν τους αντίστοιχους αφορισμούς του R.Bacon, που στο  "Μείζον Έργον"  γράφει: "Εμπόδια για την γνώση είναι: η μεγάλη μας εξάρτηση από τις προσωπικότητες, ο φόβος μας μήπως πούμε κάτι το πολύ κοινό, το να αφήσουμε να μας επιρεάζει το παραδεδεγμένο και η προσποίηση γνώσης για να αποκρύψουμε την άγνοια"...

[Συνεχίζεται...]


ΙΕΡΑ ΕΛΛΑΣ

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου